Teil B Kommentar Achtes Kapitel (§§ 62–78) Beteiligung der Personalvertretung Dritter Abschnitt (§§ 72–77) Beteiligungspflichtige Angelegenheiten § 72 Mitbestimmungspflichtige Angelegenheiten Erläuterungen I. Personalangelegenheiten (Abs. 1) 1. Einstellung, Nebenabreden zum Arbeitsvertrag, erneute Zuweisung eines Arbeitsplatzes, Verlängerung der Probezeit, Befristung von Arbeitsverträgen (Abs. 1 Satz 1 Nr. 1) a) Einstellung – Erster Mitbestimmungstatbestand

cc)Einstellung von Arbeitnehmern

Unter Einstellung ist insoweit die Eingliederung (vgl. zu diesem Begriff auch die Erläuterungen zu § 10 Abs. 1, insbesondere RdNr. 18) eines neuen Arbeitnehmers in die Dienststelle, die regelmäßig durch den Abschluss eines Arbeitsvertrages und die tatsächliche Aufnahme der vorgesehenen Tätigkeit bewirkt wird, zu verstehen1. Für die Eingliederung in eine Dienststelle ist kennzeichnend, dass der Beschäftigte durch eine tatsächliche Arbeitsaufnahme innerhalb der Arbeitsorganisation der Dienststelle dort nach Weisung des Dienststellenleiters an der Erfüllung öffentlicher Aufgaben mitwirkt2. Deshalb liegt eine Einstellung auch dann vor, wenn der Arbeitsvertrag unwirksam ist oder ein Vertrag nicht abgeschlossen wird, sondern nur eine tatsächliche Eingliederung in die Dienststelle auf der Grundlage eines arbeitsrechtlichen Bandes (vgl. dazu näher RdNr. 53) stattfindet. Die Maßgeblichkeit der Eingliederung und nicht des Vertragsschlusses ist auch von Bedeutung, wenn der Personalrat sich erst zwischen Vertragsschluss und Aufnahme der Beschäftigung konstituiert. In einem solchen Fall ist nicht auf den Vertragsschluss als zeitlich erste Maßnahme abzustellen mit der Folge, dass die Zustimmungspflicht entfällt. Vielmehr ist die Zustimmung des Personalrats vor der Eingliederung des Beschäftigten in die Dienststellenorganisation einzuholen3.

1

BVerwG 17.8.89 – 6 P 11.87 – BVerwGE 82, 288 = PersR 1989, 327 = PersV 1990, 226 = ZTR 1990, 32, 12.4.06 – 6 PB 1.06 – PersR 2006, 389 = ZfPR online 2006, Nr. 7, 6; BAG 18.10.94 – 1 ABR 9/94 – BAGE 78, 142 = PersR 1995, 269

2

BVerwG 15.5.02 – 6 P 8.01 – BVerwGE 116, 242 = PersR 2002, 434 = ZfPR 2002, 260 = ZTR 2002, 551, 11.10.13 – 6 PB 27.13 – PersR 2014, 38, 22.9.15 – 5 P 12.14 – PersR 2016, 46 = PersV 2016, 107 = ZfPR 2016, 2

3

LAG Düsseldorf 30.5.23 – 14 TaBV 1/23 – juris

4

BVerwG 12.9.83 – 6 P 1.82 – PersV 1985, 163, 19.9.83 – 6 P 32.80 – BVerwGE 68, 30, 30.9.83 – 6 P 4.82 – PersV 1985, 167; kritisch Widmaier, PersV 1984, 148, 155 f.

5

OVG Saarland 31.1.24 – 5 A 181/22 – PersV 2024, 224 = ZfPR online 2024, Nr. 4, 9

6

BVerwG 14.6.06 – 6 P 13.05 – BVerwGE 126, 122 = PersR 2006, 468 = ZfPR 2007, 66, 15.11.95 – 6 P 53.93 – PersR 1996, 155 = PersV 1996, 323 = ZfPR 1996, 113 = ZTR 1996, 376, 6.9.95 – 6 P 41.93 – BVerwGE 99, 201 = PersR 1996, 24 = PersV 1996, 265 = ZfPR 1996, 42 = ZTR 1996, 331; vgl. im Einzelnen RdNr. 92

7

BVerwG 30.4.01 – 6 P 9.00 – PersR 2001, 382 = PersV 2001, 411 = ZfPR 2001, 261 = ZTR 2001, 433, 12.6.01 – 6 P 11.00 – BVerwGE 114, 308 = PersR 2001, 422 = PersV 2002, 93 = ZfPR 2001, 228 = ZTR 2001, 531, 8.8.18 – 5 PB 1.18 – juris; OVG Berlin-Brandenburg 30.11.17 – 62 PV 3.17 – ZfPR online 2019, Nr. 2, 11; vgl. auch RdNr. 79

8

BVerwG 3.2.93 – 6 P 28.91 – BVerwGE 92, 47 = PersR 1993, 260 = PersV 1994, 225 = ZfPR 1993, 127 = ZTR 1993, 433, 6.9.95 – 6 P 9.93 – BVerwGE 99, 214 = PersR 1996, 118 = PersV 1996, 258 = ZfPR 1996, 47 = ZTR 1996, 281, 24.2.22 – 5 A 7.20 – PersV 2022, 382; vgl. in diesem Zusammenhang auch RdNrn. 70 ff.

9

BVerwG 13.9.02 – 6 P 4.02 – PersR 2002, 515 = ZfPR 2002, 328, 24.2.22 – 5 A 7.20 – PersV 2022, 382

10

BVerwG 24.2.22 – 5 A 7.20 – PersV 2022, 382; Bayerischer VGH, 16.7.07 – 18 P 06.1918 – PersV 2010, 28 = ZfPR 2008, 38

11

BVerwG 24.2.22 – 5 A 7.20 – PersV 2022, 382

12

BAG 14.6.22 – 1 ABR 13/21 – NZA 2022, 1414

13

Havers § 72 Erl. 3.2

14

BAG 28.4.98 – 1 ABR 63/97 – ZTR 1998, 568

15

BVerwG 2.6.93 – 6 P 3.92 – BVerwGE 92, 295 = PersR 1993, 450 = PersV 1994, 126 = RiA 1994, 94 = ZfPR 1993, 450 = ZTR 1993, 525; ebenso OVG Hamburg 5.4.82 – Bs PB 13/81 – PersV 1984, 246; Thiele, PersV 1981, 265

16

BVerwG 27.11.91 – 6 P 15.90 – PersR 1992, 198 = PersV 1992, 225 = ZfPR 1992, 76 = ZTR 1992, 261; vgl. auch RdNr. 70

17

vgl. zu den Voraussetzungen der „Geringfügigkeit“ einer nur vorübergehenden und nur kurzfristigen Umwandlung BVerwG 21.7.94 – 6 PB 8.94 – PersR 1994, 419 = PersV 1995, 38 = ZTR 1995, 187

18

BVerwG 12.6.01 – 6 P 11.00 – PersR 2001, 422 = ZfPR 2001, 228 = ZTR 2001, 531

19

BVerwG 23.3.99 – 6 P 10.97 – BVerwGE 108, 347 = PersR 1999, 395 = PersV 2000, 90 = ZfPR 1999, 112 zu einer Aufstockung um 14,75 Stunden Wochenarbeitszeit für die Dauer von fünf Monaten; ebenso schon vorher OVG Niedersachsen 29.2.84 – 18 OVG L 16/83 [Nds.] – PersV 1988, 273; vgl. auch BVerwG 12.6.01 – 6 P 11.00 – BVerwGE 114, 308 = PersR 2001, 422 = PersV 2002, 93 = ZfPR 2001, 228 = ZTR 2001, 531; für die Mitbestimmungspflichtigkeit einer Verkürzung der Arbeitszeit Hessischer VGH 14.1.87 – BPV TK 1887/86 –; vgl. auch BAG 25.1.05 – 1 ABR 59/03 – BAGE 113, 206 = ZTR 2005, 497, 9.12.08 – 1 ABR 74/07 – BAGE 128, 351 = ZTR 2009, 276).

20

BVerwG 23.3.99 – 6 P 10.97 – BVerwGE 108, 347 = PersR 1999, 395 = PersV 2000, 90 = ZfPR 1999, 112

21

BVerwG 23.3.99 – 6 P 10.97 – BVerwGE 108, 347 = PersR 1999, 395 = PersV 2000, 90 = ZfPR 1999, 112

22

BVerwG 21.7.94 – 6 PB 8.94 – PersR 1994, 419 = PersV 1995, 38 = ZTR 1995, 187

23

OVG Niedersachsen 27.3.25 – 18 LP 3/24 – ZfPR online 2025, Nr. 7–8, 19

24

BVerwG 23.3.99 – 6 P 10.97 – BVerwGE 108, 347 = PersR 1999, 395 = PersV 2000, 90 = ZfPR 1999, 112

25

so OVG Niedersachsen 27.3.25 – 18 LP 3/24 – ZfPR online 2025, Nr. 7–8, 19 in Orientierung an einem Viertel der regelmäßigen Arbeitszeit, die nach niedersächsischen Recht für Beamte durchschnittlich 40 Wochenstunden beträgt

26

OVG Niedersachsen 27.3.25 – 18 LP 3/24 – ZfPR online 2025, Nr. 7–8, 19

27

BVerwG 21.3.07 – 6 P 4.06 – BVerwGE 128, 212 = PersR 2007, 301 = PersV 2007, 483 = ZfPR 2007, 67 = ZTR 2007, 404

28

BAG 30.10.91 – 7 ABR 19/91 – ZTR 1992, 340, 19.11.97 – 5 AZR 21/97 – PersR 1998, 129, 12.11.02 – 1 ABR 60/01 – BAGE 103, 329 = ZTR 2003, 525

29

BVerwG 12.4.06 – 6 PB 1.06 – BVerwGE 126, 122 = PersR 2006, 389 = ZfPR 2007, 66

30

OVG NRW 5.4.90 – CL 54/87 – PersR 1990, 335 = PersV 1991, 314 = ZBR 1991, 124 = ZTR 1990, 445; vgl. in diesem Zusammenhang auch OVG NRW 1.12.05 – 1 A 5002/04.PVL – PersR 2006, 171 = PersV 2006, 141 = ZTR 2006, 218, allerdings aufgehoben durch BVerwG 12.4.06 – 6 PB 1.06 – a.a.O., sowie die nachgehende Entscheidung OVG NRW 27.10.06 – 1 A 5002/04. PVL –

31

OVG NRW 14.3.01 – 1 A 5603/99.PVL –

32

BVerwG 15.3.94 – 6 P 24.92 – Buchholz 250 § 75 BPersVG Nr. 89 = PersR 1994, 288 = PersV 1995, 26 = ZfPR 1994, 112, 6.9.95 – 6 P 9.93 – BVerwGE 99, 214 = Buchholz 251.5 § 77 HePersVG Nr. 4 = DÖV 1996, 467 = DVBl. 1996, 505 = NVwZ 1997, 82 = PersR 1996, 118 = PersV 1996, 258 = ZfPR 1996, 47 = ZTR 1996, 281, 27.8.97 – 6 P 7.95 – PersR 1998, 22 = ZfPR 1998, 82 = ZTR 1998, 233, 12.4.06 – 6 PB 1.06 – BVerwGE 126, 122 = Buchholz 250 § 44 BPersVG Nr. 35 = NVwZ 2006, 1295 = PersR 2006, 389 = ZfPR 2007, 66

33

BVerwG 8.1.03 – 6 P 8.02 – Buchholz 251.4 § 87 HmbPersVG Nr. 2 = PersR 2004, 148 = ZfPR 2003, 259 mit Hinweisen auf die Rechtsprechung des BAG

34

BVerwG 13.4.04 – 6 PB 2.04 – Buchholz 251.4 § 72 NWPersVG Nr. 33 = PersR 2004, 269 = PersV 2004, 374 = RiA 2004, 280 = ZTR 2004, 383

35

OVG NRW 26.8.98 – 1 A 3640/96.PVL –

36

BVerwG 8.1.03 – 6 P 8.02 – Buchholz 251.4 § 87 HmbPersVG Nr. 2 = PersR 2004, 148 = ZfPR 2003, 259

37

OVG NRW 6.7.10 – 16 A 2681/08.PVL –

38

Nds. OVG 29.9.11 – 18 LP 7/09 – PersR 2011, 533 = PersV 2012, 149

39

allgemein zu den personalvertretungsrechtlichen Fragen bei Arbeitnehmerüberlassungen: Boemke, PersV 2004, 404; zum Unterrichtungsanspruch bei der Einstellung von Leiharbeitnehmern: Plum, DB 2011, 2916

40

BAG 25.1.05 – 1 ABR 61/03 – BAGE 113, 218 = BB 2005, 2189 = DB 2005, 1693

41

BVerwG 20.5.92 – 6 P 4.90 – BVerwGE 90, 194 = Buchholz 251.8 § 80 RhPPersVG Nr. 8 = DÖV 1993, 159 = NVwZ-RR 1993, 566 = PersR 1992, 405 = PersV 1993, 171 = RiA 1993, 92 = ZTR 1992, 475, 25.4.12 – 6 PB 24.11 – Buchholz 251.2 § 87 BlnPersVG Nr. 8 = PersR 2012, 324 = ZTR 2012, 538; OVG Hbg 22.5.00 – 8 Bs 118/00.PVL – PersR 2001, 39 = PersV 2001, 140

42

BVerwG 25.4.12 – 6 PB 24.11 – a.a.O.

43

BAG 9.3.11 – 7 ABR 137/09 – BAGE 137, 194

44

OVG NRW 12.3.07 – 1 A 2037/05. PVL – PersR 2007, 393

45

BVerwG 4.9.95 – 6 P 32.93 – Buchholz 251.0 § 76 BaWüPersVG Nr. 6 = PersR 1995, 525 = PersV 1996, 220 = ZfPR 1996, 13 = ZTR 1996, 280, 6.9.95 – 6 P 9.93 – BVerwGE 99, 214 = Buchholz 215.5 HePersVG Nr. 4 = DÖV 1996, 467 = DVBl. 1996, 505 = NVwZ 1997, 82 = PersR 1996, 118 = PersV 1996, 258 = ZfPR 1996, 47 = ZTR 1996, 281; BAG 9.11.94 – 7 AZR 217/94 – NZA 1995, 572, 13.12.05 – 1 ABR 51/04 – DB 2006, 1504 LS; LAG Berlin 1.2.88 – 9 Ta BVG 6/87 – DB 1988, 1228

46

BAG 6.8.03 – 7 AZR 180/03 – BB 2004, 669

47

LAG BW 1.8.13 – 2 Sa 6/13 – BB 2013, 2809

48

BAG 13.5.14 – 1 ABR 50/12 – NZA 2014, 1149

49

BVerwG 4.9.95 – 6 P 32.93 – Buchholz 251.0 § 76 BaWüPersVG Nr. 6 = PersR 1995, 525 = PersV 1996, 220 = ZfPR 1996, 13 = ZTR 1996, 280, 20.5.92 – 6 P 4.90 – BVerwGE 90, 194 = Buchholz 251.8 § 80 RPPersVG Nr. 8 = DÖV 1993, 159 = NVwZ-RR 1993, 566 = PersR 1992, 405 = PersV 1993, 171 = RiA 1993, 92 = ZfPR 1992, 171 = ZTR 1992, 475

50

vgl. LAG Düsseldorf 22.10.85 – 8 Sa 1132/85 – BB 1986, 134

51

BAG 28.9.88 – 1 ABR 85/87 – BB 1989, 910 = DB 1989, 433

52

BVerwG 18.3.82 – 6 P 8.79 – PersV 1983, 69

53

LAG Rh.-Pf. 6.2.19 – 7 Sa 515/17 – ZTR 2019, 275

54

OVG BB 25.1.18 – 60 PV 5.17 – ZfPR online 2019, Nr. 6, 23 LS

55

Bay. VGH 21.5.19 – 17 P 17.1115 – PersV 2019, 386

56

BVerwG 27.8.97 – 6 P 7.95 – PersR 1998, 22 = ZfPR 1998, 82 = ZTR 1998, 233; vgl. auch die Erläuterungen zu § 10 Abs. 1

57

BVerwG 23.8.93 – 6 P 14.92 – PersR 1994, 24 = ZBR 1993, 375 = ZTR 1994, 37

58

BVerwG 27.8.97 – 6 P 7.95 – a.a.O.; vgl. in diesem Zusammenhang auch Wahlers, PersV 1998, 499

59

OVG NRW 21.6.01 – 1 A 280/99.PVL – PersR 2002, 522; bestätigt durch BVerwG 18.6.02 – 6 P 12.01 – PersR 2002, 467 = PersV 2003, 24 = ZfPR 2002, 323 = ZTR 2003, 43

60

BVerwG 14.8.13 – 6 P 8.12 – BVerwGE 147, 305 = Buchholz 251.7 § 72 NWPersVG Nr. 40 = NWVBl. 2014, 61 = PersR 2013, 464 = PersV 2013, 468 = ZfPR 2013, 102

61

LAG Hamm 14.7.82 – 12 Ta BV 27/82 – DB 1982, 2303

62

OVG NRW 5.8.82 – CL 13/81 –

63

BVerwG 13.2.79 – 6 P 48.78 – BVerwGE 57, 280, 1.2.89 – 6 P 2.86 – PersR 1989, 198 = PersV 1989, 354 = RiA 1989, 240 = ZfPR 1989, 105; Nds. OVG 24.1.20 – 17 LP 1/19 – ZfPR online 2020, Nr. 5, 5; BAG 28.10.86 – 1 ABR 16/85 – DB 1987, 847

64

BVerwG 1.2.89 – 6 P 2.86 – a.a.O., 30.4.01 – 6 P 9.00 – Buchholz 251.2 § 87 BlnPersVG Nr. 6 = PersR 2001, 382 = PersV 2001, 411 = RiA 2002, 231 = Schütz/Maiwald ES/D IV 1 Nr. 128 = ZfPR 2001, 261 = ZTR 2001, 433, 12.6.01 – 6 P 11.00 – BVerwGE 114, 308 = Buchholz 250 § 75 BPersVG Nr. 103 = NVwZ-RR 2001, 769 = PersR 2001, 422 = PersV 2002, 93 = Schütz/Maiwald ES/D IV 1 Nr. 130 = ZBR 2002, 95 = ZfPR 2001, 228 = ZTR 2001, 531, 8.8.18 – 5 PB 1.18 – juris; OVG BB 30.11.17 – 62 PV 3.17 – ZfPR online 2019, Nr. 2, 11; Nds. OVG 24.1.20 – 17 LP 1/19 – ZfPR online 2020, Nr. 5, 5 – Havers § 72 Erl. 3.2

65

OVG NRW 11.3.92 – CL 62/89 – PersR 1993, 144 LS = RiA 1993, 205

66

OVG NRW 14.2.90 – CL 42/87 – PersR 1990, 235 = PersV 1991, 179 = RiA 1991, 39 = ZTR 1990, 533

67

BVerwG 15.11.95 – 6 P 2.94 – Buchholz 251.0 § 76 BaWüPersVG Nr. 7 = PersR 1996, 278 = PersV 1996, 453 = RiA 1997, 99 = ZfPR 1996, 83

68

BVerwG 13.2.79 – 6 P 48.78 – BVerwGE 57, 280

69

BVerwG 23.3.99 – 6 P 10.97 – PersR 1999, 395 = ZfPR 1999, 112

70

BAG 7.8.90 – 1 ABR 68/89 – ZTR 1991, 42

71

Bayerischer VGH 23.11.08 – 17 P 08.1174 – PersV 2011, 229

72

BVerwG 29.1.03 – 6 P 15.01 – PersR 2003, 156 = PersV 2003, 345 = ZTR 2003, 201

73

BVerwG 29.1.03 – 6 P 19.01 – PersR 2003, 194 = ZfPR 2003, 325 = ZTR 2003, 252; näher zu diesem Mitbestimmungstatbestand RdNrn. 324 ff.

74

Fischer/Goeres/Gronimus/Lechtermann G § 80 RdNr. 136

75

BVerwG 25.8.88 – 6 P 36.85 – PersR 1988, 298 = PersV 1989, 271 = ZfPR 1989, 37 = ZTR 1989, 39; Lorenzen u. a. § 78 RdNr. 63

76

BVerwG 1.2.89 – 6 P 2.86 – PersR 1989, 198 = PersV 1989, 354 = ZfPR 1989, 105

77

BVerwG 26.5.15 – 5 P 9.14 – PersR 2015, 50 = PersV 2015, 424 = ZTR 2015, 472; OVG Niedersachen 9.4.14 – 17 LP 5/13 – PersR 2014, Nr. 9, 55 = PersV 2014, 341; Lorenzen u. a. § 78 RdNr. 62

78

zur Abgrenzung zwischen Werk- bzw. Dienstvertrag und Arbeitnehmerüberlassung: BVerwG 6.9.95 – 6 P 9.93 – BVerwGE 99, 214 = Buchholz 251.5 § 77 HePersVG Nr. 4 = DÖV 1996, 467 = DVBl. 1996, 505 = NVwZ 1997, 82 = PersR 1996, 118 = PersV 1996, 258 = ZfPR 1996, 47 = ZTR 1996, 281; BAG 30.1.91 – 7 AZR 497/89 – BAGE 67, 124 = BB 1991, 2375 = DB 1991, 2342 = ZTR 1991, 523

79

BAG 8.5.90 – 1 ABR 7/89 – BB 1990, 1774 = DB 1990, 2124

80

OVG Berlin 12.8.92 – OVG PV Bln. 17.90 –

81

BVerwG 4.9.95 – 6 P 32.93 – Buchholz 251.0 § 76 BaWüPersVG Nr. 6 = PersR 1995, 525 = PersV 1996, 220 = ZfPR 1996, 13 = ZTR 1996, 280

82

PersV 1979, 286

83

ebenso OVG Hbg. 20.5.86 – OVG Bs PB 8/85 ZBR 1987, 27

84

BVerwG 27.11.91 – 6 P 15.90 – PersR 1992, 198 = PersV 1992, 225 = ZfPR 1992, 76 = ZTR 1992, 261; kritisch Schneider, PersR 1992, 225; vgl. zur Wahlberechtigung § 10 RdNrn. 38 f.; zu den Voraussetzungen der „Geringfügigkeit“ einer vorübergehenden und nur kurzfristigen Umwandlung eines Teilzeitbeschäftigungsverhältnisses in ein Vollzeitarbeitsverhältnis: BVerwG 21.7.94 – 6 PB 8.94 – Buchholz 251.6 § 78 NdsPersVG Nr. 7 = PersR 1994, 419 = PersV 199, 38 = ZBR 1994, 328 = ZTR 1995, 187; vgl. auch RdNr. 50; zu den Voraussetzungen einer nicht nur vorübergehenden und geringfügigen Aufstockung einer Teilzeitbeschäftigung: BVerwG 23.3.99 – 6 P 10.97 – BVerwGE 108, 347 = Buchholz 250 § 75 BPersVG Nr. 98 = DVBl. 1999, 1430 = NVwZ-RR 2000, 518 = PersR 1999, 395 = PersV 2000, 90 = Schütz/Maiwald ES/D IV 1 Nr. 108 = ZfPR 1999, 112; vgl. auch RdNr. 52

85

BVerwG 21.2.2007 – 6 P 4.06 – BVerwGE 128, 212 = Buchholz 251.8 § 78 RhPPersVG Nr. 1 = NVwZ 2007, 1188 = PersR 2007, 301 = PersV 2007, 483 = RiA 2007, 280 = Schütz/Maiwald ES/D IV 1 Nr. 176 = ZfPR 2007, 67 = ZTR 2007, 404, 1.3.2018 – 5 PB 7.17 – ZfPR online 2018, Nr. 6, 21 LS

86

BVerwG 25.4.12 – 6 PB 24.11 – Buchholz 251.2 § 87 BlnPersVG Nr. 8 = PersR 2012, 324 = ZTR 2012, 538

87

OVG NRW 1.6.17 – 20 A 965/15.PVL – DÖD 2018, 26 = PersR 2018, Nr. 7-8, 59 = PersV 2018, 22 = ZTR 2017, 759

88

BVerwG 21.7.94 – 6 PB 8.94 – Buchholz 251.6 § 78 NdsPersVG Nr. 7 = PersR 1994, 419 = PersV 1995, 38 = ZBR 1994, 382 = 1995, 187; OVG NRW 9.4.03 – 1 A 423/01.PVL –; vgl. in diesem Zusammenhang auch BVerwG 25.9.95 – 6 P 44.93 – BVerwGE 99, 230 = Buchholz 251.0 § 14 BaWüPersVG Nr. 1 = DVBl. 1996, 509 = PersR 1996, 147 = PersV 1996, 270 = ZBR 1996, 265 = ZfPR 1996, 51 = ZTR 1996, 278

89

OVG NRW 27.10.99 – 1 A 5193/97.PVL – PersR 2000, 117 = PersV 2000, 419 = ZTR 2000, 187; zur fehlenden Beschäftigteneigenschaft bei Angehörigen der Freiwilligen Feuerwehr im Allgemeinen vgl. OVG NRW 11.4.13 – 20 A 2092/12.PVL – DÖD 2013, 203 = NWVBl. 2013, 375 = PersR 2013, 335 = PersV 2013, 306 = ZTR 2013, 466; siehe auch § 5 RdNrn. 66 ff.

90

OVG Bln 3.4.01 – OVG 60 PV 17.00 –

91

OVG NRW 9.4.03 – 1 A 423/01.PVL – juris

92

Hess. VGH 29.3.89 – BPV TK 3821/87 – PersV 1990, 176

93

OVG NRW 28.2.01 – 1 A 1802/99. PVL –

94

BVerwG 3.2.93 – 6 P 28.91 – BVerwGE 92, 47 = Buchholz 250 § 75 BPersVG Nr. 84 = DÖV 1994, 70 = DVBl. 1993, 950 = PersR 1993, 260 = ZfPR 1993, 127 = PersV 1994, 225 = RiA 1993, 254 = ZTR 1993, 433

95

vgl. BVerwG 15.3.94 – 6 P 24.92 – Buchholz 250 § 75 BPersVG Nr. 89 = PersR 1994, 288 = PersV 1995, 26 = ZfPR 1994, 112; Thiele, PersV 1981, 265

96

OVG NRW 13.3.86 – CL 38/84 –

97

BVerwG 26.1.00 – 6 P 2.99 – BVerwGE 110, 287 = Buchholz 251.95 § 51 MBGSH Nr. 3 = NVwZ 2000, 1182 = PersR 2000, 243 = PersV 2000, 559 = ZfPR 2000, 197 = ZTR 2000, 479

98

BVerwG 21.3.07 – 6 P 4.06 – BVerwGE 128, 212 = Buchholz 251.8 § 78 RhPPersVG Nr. 1 = NVwZ 2007, 1188 = PersR 2007, 301 = PersV 2007, 483 = RiA 2007, 280 = Schütz/Maiwald ES/D IV 1 Nr. 176 = ZfPR 2007, 67 = ZTR 2007, 404, 21.3.07 – 6 P 8.06 – PersR 2007, 309; ebenso BAG 2.10.07 – 1 ABR 60/06 – ZTR 2008, 228

99

BVerwG 2.5.14 – 6 PB 11.14 – Buchholz 251.2 § 87 BlnPersVG Nr. 9 = PersV 2014, 337

100

ein Mitbestimmungsrecht bejahend: ArbG Ulm 18.7.12 – 7 BV 10/11 – juris; Klenter, PersR 2015, 36; Leube, ZTR 2012, 207; Rothländer, PersR 2015, 25

101

OVG Rh.-Pf. 6.11.84 – 5 A 23/83 –; Hess.VGH 13.11.85 – HPV TL 38/82 –, bestätigt durch BVerwG 1.2.89 – 6 P 2.86 – Buchholz 251.5 § 64 HePersVG Nr. 7 = PersR 1989, 198 = PersV 1989, 354 = RiA 1989, 240 = ZfPR 1989, 105 = ZTR 1989, 323

102

BVerwG 25.8.88 – 6 P 36.85 – PersV 1989, 271 = RiA 1989, 102 = ZBR 1989, 81 = ZfPR 1989, 37; Joerres, PersV 1981, 353; a. A. Havers § 66 Erl. 2

103

BVerwG 22.10.07 – 6 P 1.07 – PersR 2008, 23 = PersV 2008, 103 = ZTR 2008, 56

104

BAG 18.10.88 – 1 ABR 33/87 – BAGE 60, 57 = ZTR 1989, 201

105

BVerwG 19.9.83 – 6 P 32.80 – BVerwGE 68, 30, 6.9.95 – 6 P 41.93 – BVerwGE 99, 201 = PersR 1996, 24 = PersV 1996, 265 = ZfPR 1996, 42 = ZTR 1996, 331, 15.11.95 – 6 P 53.93 – PersR 1996, 155 = PersV 1996, 323 = ZfPR 1996, 113 = ZTR 1996, 376

106

BVerwG 8.12.99 – 6 P 3.98 – BVerwGE 110, 151 = PersR 2000, 106 = PersV 2001, 32 = ZfPR 2000, 100 = ZTR 2000, 234

107

BVerwG 8.12.99 – 6 P 3.98 – BVerwGE 110, 151 = PersR 2000, 106 = PersV 2001, 32 = ZfPR 2000, 100 = ZTR 2000, 234, 11.11.09 – 6 PB 25.09 – PersR 2010, 169 = PersV 2010, 183 = ZTR 2010, 102

108

BVerwG 13.10.09 – 6 P 15.08 – PersR 2009, 501 = PersV 2010, 142 = ZfPR 2010, 34 = ZTR 2010, 41, 17.5.10 – 6 P 7.09 – PersR 2010, 364 = PersV 2010, 379 = ZfPR 2010, 103 = ZTR 2010, 544

109

BVerwG 22.10.07 – 6 P 1.07 – PersR 2008, 23 = PersV 2008, 103 = ZTR 2008, 56; vgl. in diesem Zusammenhang auch RdNr. 32

110

BVerwG 8.11.11 – 6 P 23.10 – BVerwGE 141, 134 = PersR 2012, 36 = PersV 2012, 142 = ZfPR 2012, 35 = ZTR 2012, 123

111

BVerwG 8.1.25 – 5 P 2.23 – BVerwGE 184, 241 = ZfPR online 2025, Nr. 6, 2 = ZTR 2025, 405

112

BVerwG 19.9.83 – 6 P 32.80 – BVerwGE 68, 30

113

29.7.80 – CL 10/80 – PersV 1981, 375

114

vgl. auch BVerwG 14.11.89 – 6 P 4.87 – PersR 1990, 12 = PersV 1990, 234 = ZTR 1990, 85, 15.11.89 – 6 P 2.87 – PersR 1990, 13 = PersV 1990, 235 = ZTR 1990, 122, 6.9.95 – 6 P 41.93 – BVerwGE 99, 201 = PersR 1996, 24 = PersV 1996, 265 = ZfPR 1996, 42 = ZTR 1996, 331, 30.4.01 – 6 P 9.00 – PersR 2001, 382 = PersV 2001, 411 = ZfPR 2001, 261 = ZTR 2001, 433, 12.6.01 – 6 P 11.00 – BVerwGE 114, 308 = PersR 2001, 422 = PersV 2002, 93 = ZfPR 2001, 228 = ZTR 2001, 531, 8.8.18 – 5 PB 1.18 – juris

115

Bayerischer VGH 28.2.11 – 17 P 09.694 – juris; BAG 27.10.10 – 7 ABR 86/09 – BAGE 136, 123 = ZTR 2011, 321; vgl. § 65 RdNr. 34

116

BVerwG 12.9.83 – 6 P 1.82 – PersV 1985, 163

117

OVG Berlin 17.6.98 – OVG 60 PV 14.96 – PersR 1999, 177

118

BAG 27.10.10 – 7 ABR 36/09 – BB 2011, 1277

119

BAG 3.10.89 – 1 ABR 73/89 – ZTR 1990, 124; zur Vorlage des Arbeitsvertrages vgl. § 65 RdNr. 77

120

Havers § 66 Erl. 25; Fischer/Goeres/Gronimus/Lechtermann G vor § 70 RdNrn. 39 f.

121

2.7.80 – 5 AZR 1241/79 – BAGE 34, 1 = PersV 1982, 368

122

ebenso Fischer/Goeres/Gronimus/Lechtermann G § 78 RdNrn. 42 ff.; zum Ganzen: Meyer, BB 1982, 1614

123

BAG 16.1.91 – 4 AZR 301/90 – BAGE 67, 59 = PersR 1991, 185 = ZTR 1991, 292

124

vgl. dazu BVerwG 7.12.94 – 6 P 35.92 – PersR 1995, 296 = PersV 1995, 399 = ZfPR 1995, 121 = ZTR 1996, 136